Onlangs was het nog in het nieuws dat een groot deel van het verzuim niet medisch is. Ook heeft iedereen wel eens te maken gehad met psychisch verzuim. Maar hoe houdt u nou grip op verzuim bij psychische klachten? Marcia Bulder, Arbeid- en organisatiepsycholoog vertelt hier meer over.

Door Marcia Bulder:
Het aantal medewerkers dat uitvalt door psychische klachten neemt, nu de crisis voorbij is, nog altijd toe. Van deze groep medewerkers met psychische klachten, had in 2014 39 procent een (beginnende) burn-out. Bij 21 procent vertalen de psychische klachten zich naar fysieke gevolgen zoals rug- en hoofdpijn, concentratieproblemen en spierpijn. Deze percentages vertoonden het afgelopen jaar een stijging: het aantal mensen met spanningsklachten/burn-out is toegenomen naar 52 procent. Het aantal fysieke klachten ligt in 2015 op 33 procent (bron: www.nu.nl).

Volgens de Wet verbetering poortwachter maken werkgever en medewerker na de ziekmelding samen een stappenplan voor re-integratie, zo nodig ondersteund door het advies van een bedrijfsarts. Er worden gezamenlijke afspraken gemaakt, waaraan werkgever en medewerker zich beiden dienen te houden. Soms kan de medewerker zich niet aan deze afspraken houden, bijvoorbeeld omdat het opbouwen van de werkzaamheden toch te belastend is. De medewerker meldt zich opnieuw arbeidsongeschikt. Het plan van aanpak wordt dan zo nodig bijgesteld.

Wat als re-integreren niet lukt?
Als werkgever kom je soms voor moeilijke keuzes te staan. Je wilt de medewerker aan het werk houden, ook zodat hij betrokken blijft bij het werk en de collega’s. Maar je wilt hem/haar niet belasten met nog meer druk vanuit het werk. Ondertussen is het moeilijk om zicht te houden op het verloop van de psychische klachten, met name als de medewerker er zelf geen grip op lijkt te hebben. Het contact met de GGZ verloopt via de eigen huisarts en op initiatief van de medewerker zelf. Vaak is het een kwestie van afwachten wanneer er passende hulp gevonden wordt, zodat gewerkt kan worden aan herstel.

Is de inzet van een psycholoog bij werk en psychische klachten wettelijk geregeld?
Nee, dit is niet specifiek voor een psycholoog het geval. Uit de Arbowet volgt dat een organisatie zich moet laten ondersteunen door een gecertificeerd kerndeskundige. Dit betreft een bedrijfsarts, arbeidshygiënist, veiligheidskundige of arbeids- en organisatiedeskundige. Deze deskundige geeft adviezen over het verbeteren van de arbeidsomstandigheden en het zorgvuldig begeleiden van zieke medewerkers. Het staat de werkgever vrij om in overleg met de OR of personeelsvertegenwoordiging medewerkers ook toegang te verlenen tot andere deskundigen zoals een psycholoog.

Wat kan een psycholoog betekenen?
Een psycholoog op het gebied van arbeid en psychische gezondheid kan helpen om meer grip te krijgen op het verzuim en de re-integratie. Hij of zij kijkt wat de medewerker nodig heeft om aan zijn herstel te werken, en biedt ondersteuning en begeleiding bij het vinden van passende hulp. Een arbeidspsycholoog kan doorverwijzen, passende hulp organiseren, en is tevens een vertrouwenspersoon voor de medewerker. Door middel van één of meer gesprekken met de medewerker kan een psycholoog helpen om inzicht te krijgen in de problemen en ondersteunen bij de re-integratie. Ook als sprake is van wachttijden in de GGZ, helpt een wekelijks contact met een psycholoog om deze periode te overbruggen.

Hoe ziet dat er concreet uit?
In geval van burn-out, stress en angstklachten begint dat met: een luisterend oor bieden, het verhaal aanhoren en helpen om stressvolle gebeurtenissen op een rijtje te zetten. De medewerker leert ontspanningstechnieken om zijn stressniveau naar een lager peil te brengen, we kijken hoe we een leef ritme kunnen aanbrengen in het thuiszitten. Ondertussen kan de werkgever geadviseerd worden over eventuele aanpassingen in het werk zodat re-integratie mogelijk is.

Grip op verzuim
In geval van burn-out en andere psychische klachten is niets doen het slechtste wat jij kan doen. Snelle actie voorkomt dat de situatie verergert. Hier ligt een belangrijke taak van de leidinggevende, die een vinger aan de pols moet houden door samen afspraken te maken over contactmomenten en re-integratie. Als er geen vooruitgang lijkt te zijn na de ziekmelding, kan een bedrijfsarts een probleemanalyse maken en adviseren over wat nodig is. Gesprekken met een arbeidspsycholoog kunnen de medewerker helpen om deze stappen daadwerkelijk te zetten, en ondersteunen bij het re-integreren

Marcia Bulder is Arbeid- en Organisatiepsycholoog. Zij is tevens vertrouwenspersoon en gespecialiseerd in counseling en begeleiding van medewerkers bij burn-out en psychische klachten.