Je bent een werkgever of leidinggevende en wilt weten wat je moet doen om je medewerkers veilig en gezond aan het werk te houden. Hoe je het werkgeluk kan verhogen, verzuim kan verlagen en mogelijk zelfs oplossen en voorkomen. Aan sommige punten werk je door je gezond verstand te gebruiken, andere punten moet je wettelijk voor elkaar hebben. Wat jullie rechten en plichten zijn, staat beschreven in de Arbowet. Samen met je medewerkers zorgen jullie voor invulling van deze wet binnen de eigen organisatie.

Wat staat er in de Arbowet?

In de vernieuwde Arbowet staan jullie rechten en plichten beschreven. Inderdaad; zowel die van de werkgever als die van je medewerkers. Het is immers wel zo handig als je beiden weet waar je aan toe bent. De Arbowet is ingedeeld op 3 niveaus: de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling.

1. De Arbowet
   De Arbowet zelf vormt het fundament van alle wetgeving rondom arbeidsomstandigheden. In de Arbowet staan algemene bepalingen beschreven die gelden voor alle plekken waar gewerkt wordt. Misschien heb je weleens wat opgevangen over het begrip kaderwet. Dit houdt in dat er geen regels beschreven staan, maar algemene bepalingen over het te voeren beleid. Hoe je hier invulling aan geeft, bepaal je zelf. Nouja… tot op zekere hoogte natuurlijk.
2. Het Arbobesluit
   Het Arbobesluit is een aanvulling op de Arbowet. En waar deze eerste geen regels kende, staan alle regels rondom arbeidsomstandigheden wél beschreven in het Arbobesluit. Deze regels zijn bindend en hier dienen jullie je beiden dus aan te houden.
3. De Arboregeling
   Ten slotte is er de Arboregeling. Dit is een aanvulling op het Arbobesluit en maakt duidelijk hoe je aan de regels moet voldoen aan de hand van concrete voorschriften.

De Arbowet voor werkgevers

Werkgevers hebben veel verantwoordelijkheden als het om een goede follow-up van de Arbowet gaat. Welke dit precies zijn, kan per branche verschillen. Daarnaast bestaat er voor sommige branches al een branchecatalogus. Handig om eerst even te checken of dit voor jouw branche ook al het geval is. Op het Arboportaal van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is een overzicht te vinden: https://www.arboportaal.nl/externe-bronnen/arbocatalogi.

Welke verplichtingen heeft een werkgever?

1. Het ontwikkelen en uitvoeren van een Arbobeleid
2. Bedrijfsrisico’s in kaart brengen door middel van een risico inventarisatie & evaluatie (RI&E)
3. Een preventiemedewerker aanwijzen
4. Een basiscontract afsluiten met een Arbodienst of bedrijfsarts
5. Zorgdragen voor goede werkomstandigheden
6. Melden en registreren van arbeidsongevallen en beroepsziekten
7. Bij laten staan bij verzuimbegeleiding
8. Aanbieden van een arbeidsomstandighedenspreekuur (ook wel open/preventief spreekuur)
9. Aanbieden van een Preventief Medisch Onderzoek (PMO)

De Arbowet voor OR of PvT

Wanneer je als bedrijf meer dan 50 medewerkers hebt, ben je verplicht een ondernemingsraad in te stellen. Heb je er minder dan 50, maar vraagt een meerderheid van je medewerkers om vertegenwoordiging, dan moet er een personeelsvertegenwoordiger ingesteld worden. Beide vormen hebben rechten en plichten als het gaat om goede arbeidsomstandigheden voor je medewerkers.

1. Recht op informatie
   Zowel OR als PvT hebben het recht op alle informatie die voor de vervulling van hun taak nodig is. Er vindt minimaal twee keer per jaar een vergadering plaats, waarbij partijen kunnen overleggen over de algemene gang van zaken binnen de onderneming.
2. Adviesrecht
   Wanneer een organisatie belangrijke financiële, economische en organisatorische besluiten wil nemen, dan moet er advies worden gevraagd aan de PvT of OR. Het advies is niet bindend, maar moet wel serieus genomen worden. Besluit een werkgever om het advies te negeren, dan zal dat vooraf schriftelijk gemotiveerd moeten worden.
3. Instemmingsrecht
   Voor besluiten die betrekking hebben op personele regelingen moet de werkgever instemming vragen. Als de Pvt of OR niet akkoord gaat, mag de werkgever de regeling niet uitvoeren. Doet hij dat toch, dan kan de PvT of OR de nietigheid van het besluit inroepen en zo nodig naar de kantonrechter stappen.
4. Initiatiefrecht
   In tegenstelling tot de Pvt, kan de OR ook zelf met voorstellen komen waarvan hij denkt dat dit goed is voor de organisatie en/of de medewerkers.

1. Recht op informatie
   Zowel OR als PvT hebben het recht op alle informatie die voor de vervulling van hun taak nodig is. Er vindt minimaal twee keer per jaar een vergadering plaats, waarbij partijen kunnen overleggen over de algemene gang van zaken binnen de onderneming.
2. Adviesrecht
   Wanneer een organisatie belangrijke financiële, economische en organisatorische besluiten wil nemen, dan moet er advies worden gevraagd aan de PvT of OR. Het advies is niet bindend, maar moet wel serieus genomen worden. Besluit een werkgever om het advies te negeren, dan zal dat vooraf schriftelijk gemotiveerd moeten worden.
3. Instemmingsrecht
   Voor besluiten die betrekking hebben op personele regelingen moet de werkgever instemming vragen. Als de Pvt of OR niet akkoord gaat, mag de werkgever de regeling niet uitvoeren. Doet hij dat toch, dan kan de PvT of OR de nietigheid van het besluit inroepen en zo nodig naar de kantonrechter stappen.
4. Initiatiefrecht
   In tegenstelling tot de Pvt, kan de OR ook zelf met voorstellen komen waarvan hij denkt dat dit goed is voor de organisatie en/of de medewerkers.

De Arbowet voor medewerkers

Waar er voor werkgevers veel plichten en verantwoordelijkheden gelden voor het voorzien in een goede en veilige werkplek, rust er bij medewerkers vooral een plicht op het naleven daarvan. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

1. Het zorgen voor eigen en andermans veiligheid
2. Juist gebruik van de aangeboden beschermingsmiddelen
3. Volgen van de veiligheidsvoorschriften
4. Medewerking verlenen aan het juist uitvoeren van het Arbobeleid
5. Brengplicht als het aankomt op het melden van onveilige situaties.
6. Meewerken aan re-integratie zoals verzuimbeleid/ verzuimprotocol van de werkgever en de stappen uit Wet Verbetering Poortwachter.